Αγαπητοί μου πατέρες και αδελφοί, παιδιά μου εν Κυρίω αγαπημένα.
Βρισκόμαστε
και πάλι μπροστά στην ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ. Ακούμε το δοξολογικό ύμνο των
αγγέλων. Το φως του αστέρος πλημμυρίζει τον σκοτεινό ουρανό και δείχνει τον
δρόμο προς τον «τεχθέντα Βασιλέα», την αστείρευτη πηγή της αγάπης και της
ειρήνης.
Σήμερα η μέρα ανήκει σε όσους βρίσκουν τη δύναμη να ακολουθήσουν
τους οδοδείχτες ενός λυτρωτικού δρόμου και να εξέλθουν του μικρόκοσμου και της
καθημερινότητάς τους. Τη νύχτα αυτή, άγγελοι αφήνουν τον ουρανό και κατεβαίνουν
στη γη. Ταπεινοί βοσκοί εγκαταλείπουν τα κοπάδια και τις στάνες τους και
ακολουθούν ένα δρόμο προς μία κρυμμένη σπηλιά. Σοφοί αναχωρούν από τα
σπουδαστήρια της πολυμάθειάς τους και αναζητούν κάτι, που θα δώσει νόημα στη
γνώση και τη σοφία τους. Και τέλος, ο Θεός και δημιουργός των πάντων εξέρχεται
της υπερβατικότητας και της παντοδυναμίας Του και συγκαταβαίνει προς το πεσμένο
πλάσμα Του, δείχνοντάς του διέξοδο από την πτώση και την απελπισία του.
Γύρω από τη φάτνη, όλοι γίνονται ένα. Μοιράζονται τον ίδιο θαυμασμό για το ανεξήγητο μυστήριο, μοιράζονται την ίδια ελπίδα για μία ζωή καλύτερη, φωτεινότερη, δικαιότερη. Στο περιφρονημένο από τους πολυπράγμονες και κατέχοντες του κόσμου τούτου σπήλαιο, συναντώνται ουρανός και γη. Σπάνε τα στεγανά ανάμεσα στα εφήμερα και τα αιώνια. Μετά την αποψινή νύχτα, τα όνειρα του ανθρώπου για μία κοινωνία γεμάτη δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, συμφιλίωση και αγάπη δεν αποτελούν, πλέον, ουτοπία. Αν το αιώνιο ενώθηκε με το φθαρτό, αν το ορατό ενώθηκε με το αόρατο, αν ο Θεός ενώθηκε με τους ανθρώπους, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τον καθένα από μάς να ενωθεί με τον αδελφό του, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τα ευγενικά οράματα να ενωθούν με την πραγματικότητα, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τον νου να ενωθεί με την καρδιά;
Παρόλα αυτά, μετά την αποψινή νύχτα, η ζωή δε γίνεται ευκολότερη. Το μεγάλο θαύμα, που αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια μας, δεν έρχεται να προσφέρει λύσεις μαγικές. Η σκληροκαρδία των κατοίκων της Βηθλεέμ θα συνεχίσει να κρατά κλειστές τις πόρτες των ανθρώπων. Η μανία του Ηρώδη θα συνεχίσει να γεμίζει με παραλογισμό και φρίκη τα δελτία των ειδήσεων. Ο φόβος του Ιωσήφ, που οδηγεί την οικογένειά του στην Αίγυπτο, θα αποτυπώνεται στα μάτια των ανεμοδαρμένων μεταναστών. Πού είναι, λοιπόν, το θαύμα; Τί δύναμη έχει; Τί μπορεί ν’ αλλάξει; Ένας νέος δρόμος κι ένας καινούργιος προορισμός! Αυτή είναι η αλλαγή, που τα φετινά Χριστούγεννα μπορούν να προσφέρουν.
«Όταν γεμίσει όλη η γη από τη γνώση του Κυρίου. Όταν φανεί Αυτός, ζωσμένος την δικαιοσύνη και την αλήθεια» (Ησαΐας 11, 5-7). Η αποψινή νύχτα ανοίγει την πρώτη χαραμάδα αυτής της γνώσης. Άνοιξαν οι ουρανοί και ο Δημιουργός των πάντων μάς φανερώνει τα σπλάχνα των οικτιρμών Του για μάς. Η αγάπη Του μάς αποκαλύπτει τον δρόμο προς την χαρά. Η κάθοδός Του μάς αποκαλύπτει, όχι μόνον τον τρόπο της ενέργειάς Του, αλλά και την ίδια μας την φύση. Δυστυχούμε, όχι γιατί παραβήκαμε μία, δύο ή τρεις εντολές, αλλά γιατί ζούμε παρά φύσιν, ζούμε αφύσικα. Αλλοτριωθήκαμε και μετατρέψαμε την πλάση και την κοινωνία, από παράδεισο μοιράσματος σε πεδίο αλληλοσπαραγμού. Ας μην το ανεχτούμε άλλο! Κάθε τέτοια μέρα, η φάτνη μάς καλεί ξανά σε αλλαγή βιωτής, αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή πορείας. Πριν από 20 αιώνες, ένα αστέρι οδήγησε σ’ αυτήν βοσκούς και μάγους. Εμείς, όμως, ακόμη και από το αστέρι της νύχτας εκείνης, οδηγό ασφαλέστερο προς το λίκνο της αγάπης έχουμε τη δυστυχία και την αποτυχία, που έχει κατακλύσει ολόκληρο τον κόσμο.
Ναι, αδελφοί μου! Μπορεί όλα τα δεινά που μάς περικλείουν, να ανοίγουν για πολλούς ταλαιπωρημένους συνανθρώπους μας τον δρόμο προς την κατάθλιψη και την απελπισία. Όμως, εμείς, αν σήμερα καταφέραμε να γευτούμε, έστω και αμυδρά, το μεγαλείο της Θείας κενώσεως, αν καταφέραμε να ψηλαφήσουμε, έστω και λίγο, τον ποταμό των Θείων οικτιρμών που πλημμυρίζουν την ανθρώπινη ιστορία, αυτά τα δεινά της πατρίδας μας και όλου του κόσμου θα τα μετατρέψουμε σε αφορμή και μονοπάτι επιστροφής. Άλλοι τα αντικρίζουν και συνθλίβονται ψυχικά και σωματικά. Άλλοι αρνούνται να τα αντιμετωπίσουν. Εμείς, όμως, χωρίς ωραιοποιήσεις και υπεκφυγές, ας προσηλώσουμε επάνω τους τη ματιά μας και ας αναγνωρίσουμε σ’ αυτά τις αποτυχημένες μας επιλογές. Μα ούτε κι αυτό αρκεί. Την ίδια στιγμή, ας τα μετατρέψουμε σε αφορμές μετανοίας και πορείας προς το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος, πως μόνο ένα άνθρωπο έχουμε δικαίωμα να μισούμε και να απεχθανόμαστε: Τον παλιό μας εαυτό. Ας τον ακούσουμε και ας νιώσουμε περιφρόνηση και αποστροφή προς κάθε τι που υποβιβάζει και δηλητηριάζει τη ζωή μας. Ας θελήσουμε με όλη μας την ψυχή, ως πρόσωπα και ως κοινωνία, να αποκοπούμε από τα λάθη και τις καταστροφικές επιλογές μας. Η αποστροφή μας, όμως, προς αυτά, ας μην μείνει μόνο στην εκτόνωση, με μάταιους θυμούς και εύκολες ενοχοποιήσεις. Ας γίνουν αιτία να διψάσουμε τον Χριστό, την αγάπη Του και το έλεός Του. Να ποθήσουμε να ενωθούμε μ’ Αυτόν, τον μόνο, που μπορεί ν’ αλλάξει την λογική της εξουσίας και της αρπαγής, που μάς έφεραν σ’ αυτό το κατάντημα. Να ξοδέψουμε τις δυνάμεις μας στην εγκαθίδρυση της δικής Του βασιλείας.
Προσκυνούμε σήμερα τον νεογέννητο Βασιλιά της δόξας. Γεμίζει χαρά και αγαλλίαση η ψυχή μας. Όχι από αδιαφορία για όσα συμβαίνουν, αλλά από την απόφασή μας να ακολουθήσουμε Εκείνον που, όπως λέει ο προφήτης, «τίποτε δεν θα κρίνει από τα φαινόμενα, ούτε θα αποφασίζει από λεγόμενα. Αλλά θα κρίνει με δικαιοσύνη τους φτωχούς και θα υπερασπίζεται με ευθύτητα τους ταπεινούς». (Ησ. 11, 3-4).
Πότε άλλοτε, αγαπητοί μου αδελφοί, είχαμε ποθήσει τόσο πολύ ένα τέτοιον κριτή, απ’ ό,τι στις μέρες που ζούμε; Πότε άλλοτε είχαμε νοσταλγήσει ένα τέτοιο παράδεισο, απ’ ό,τι στο έρεβος, που μάς περιτριγυρίζει; Ιδού γιατί ψάλλει ο υμνωδός: «Την Εδέμ, Βηθλεέμ ήνοιξε, δεύτε ίδωμεν. Την τρυφήν εν κρυφή εύρομεν, δεύτε λάβωμεν τα του Παραδείσου, ένδον του σπηλαίου. Εκεί εφάνη ρίζα απότιστος, βλαστάνουσα άφεσιν».
Χαρά αφέσεως, λοιπόν, γευόμαστε σήμερα. Αφέσεως λαθών προσωπικών και συλλογικών. Αν το θελήσουμε, η νέα καμπή της ανθρωπότητας, που μάς αξίωσε ο Θεός να ζήσουμε, θα μάς βρει έτοιμους να αγωνιστούμε για να μετατρέψουμε τον κόσμο σε σπήλαιο της Βηθλεέμ. Εκεί που όλοι, χωρίς διάκριση και διαχωρισμούς, θα συγκροτούμε μία νέα κοινωνία, έχοντας κέντρο της ζωής την ταπεινοφροσύνη και την αγάπη.
Αυτή την ευχή της υπέρβασης των παθών μας, της αποφασιστικότητάς μας για τη μεταμόρφωση του κόσμου, αλλά και της συνάντησης όλων μας, γύρω από την φάτνη της Θείας συγκατάβασης και της Θείας μακροθυμίας, απευθύνω προς όλους σας.
Μετά πατρικών εορτίων ευχών και της εν Κυρίω αγάπης,
Γύρω από τη φάτνη, όλοι γίνονται ένα. Μοιράζονται τον ίδιο θαυμασμό για το ανεξήγητο μυστήριο, μοιράζονται την ίδια ελπίδα για μία ζωή καλύτερη, φωτεινότερη, δικαιότερη. Στο περιφρονημένο από τους πολυπράγμονες και κατέχοντες του κόσμου τούτου σπήλαιο, συναντώνται ουρανός και γη. Σπάνε τα στεγανά ανάμεσα στα εφήμερα και τα αιώνια. Μετά την αποψινή νύχτα, τα όνειρα του ανθρώπου για μία κοινωνία γεμάτη δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, συμφιλίωση και αγάπη δεν αποτελούν, πλέον, ουτοπία. Αν το αιώνιο ενώθηκε με το φθαρτό, αν το ορατό ενώθηκε με το αόρατο, αν ο Θεός ενώθηκε με τους ανθρώπους, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τον καθένα από μάς να ενωθεί με τον αδελφό του, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τα ευγενικά οράματα να ενωθούν με την πραγματικότητα, τί μπορεί, πλέον, να εμποδίσει τον νου να ενωθεί με την καρδιά;
Παρόλα αυτά, μετά την αποψινή νύχτα, η ζωή δε γίνεται ευκολότερη. Το μεγάλο θαύμα, που αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια μας, δεν έρχεται να προσφέρει λύσεις μαγικές. Η σκληροκαρδία των κατοίκων της Βηθλεέμ θα συνεχίσει να κρατά κλειστές τις πόρτες των ανθρώπων. Η μανία του Ηρώδη θα συνεχίσει να γεμίζει με παραλογισμό και φρίκη τα δελτία των ειδήσεων. Ο φόβος του Ιωσήφ, που οδηγεί την οικογένειά του στην Αίγυπτο, θα αποτυπώνεται στα μάτια των ανεμοδαρμένων μεταναστών. Πού είναι, λοιπόν, το θαύμα; Τί δύναμη έχει; Τί μπορεί ν’ αλλάξει; Ένας νέος δρόμος κι ένας καινούργιος προορισμός! Αυτή είναι η αλλαγή, που τα φετινά Χριστούγεννα μπορούν να προσφέρουν.
«Όταν γεμίσει όλη η γη από τη γνώση του Κυρίου. Όταν φανεί Αυτός, ζωσμένος την δικαιοσύνη και την αλήθεια» (Ησαΐας 11, 5-7). Η αποψινή νύχτα ανοίγει την πρώτη χαραμάδα αυτής της γνώσης. Άνοιξαν οι ουρανοί και ο Δημιουργός των πάντων μάς φανερώνει τα σπλάχνα των οικτιρμών Του για μάς. Η αγάπη Του μάς αποκαλύπτει τον δρόμο προς την χαρά. Η κάθοδός Του μάς αποκαλύπτει, όχι μόνον τον τρόπο της ενέργειάς Του, αλλά και την ίδια μας την φύση. Δυστυχούμε, όχι γιατί παραβήκαμε μία, δύο ή τρεις εντολές, αλλά γιατί ζούμε παρά φύσιν, ζούμε αφύσικα. Αλλοτριωθήκαμε και μετατρέψαμε την πλάση και την κοινωνία, από παράδεισο μοιράσματος σε πεδίο αλληλοσπαραγμού. Ας μην το ανεχτούμε άλλο! Κάθε τέτοια μέρα, η φάτνη μάς καλεί ξανά σε αλλαγή βιωτής, αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή πορείας. Πριν από 20 αιώνες, ένα αστέρι οδήγησε σ’ αυτήν βοσκούς και μάγους. Εμείς, όμως, ακόμη και από το αστέρι της νύχτας εκείνης, οδηγό ασφαλέστερο προς το λίκνο της αγάπης έχουμε τη δυστυχία και την αποτυχία, που έχει κατακλύσει ολόκληρο τον κόσμο.
Ναι, αδελφοί μου! Μπορεί όλα τα δεινά που μάς περικλείουν, να ανοίγουν για πολλούς ταλαιπωρημένους συνανθρώπους μας τον δρόμο προς την κατάθλιψη και την απελπισία. Όμως, εμείς, αν σήμερα καταφέραμε να γευτούμε, έστω και αμυδρά, το μεγαλείο της Θείας κενώσεως, αν καταφέραμε να ψηλαφήσουμε, έστω και λίγο, τον ποταμό των Θείων οικτιρμών που πλημμυρίζουν την ανθρώπινη ιστορία, αυτά τα δεινά της πατρίδας μας και όλου του κόσμου θα τα μετατρέψουμε σε αφορμή και μονοπάτι επιστροφής. Άλλοι τα αντικρίζουν και συνθλίβονται ψυχικά και σωματικά. Άλλοι αρνούνται να τα αντιμετωπίσουν. Εμείς, όμως, χωρίς ωραιοποιήσεις και υπεκφυγές, ας προσηλώσουμε επάνω τους τη ματιά μας και ας αναγνωρίσουμε σ’ αυτά τις αποτυχημένες μας επιλογές. Μα ούτε κι αυτό αρκεί. Την ίδια στιγμή, ας τα μετατρέψουμε σε αφορμές μετανοίας και πορείας προς το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος, πως μόνο ένα άνθρωπο έχουμε δικαίωμα να μισούμε και να απεχθανόμαστε: Τον παλιό μας εαυτό. Ας τον ακούσουμε και ας νιώσουμε περιφρόνηση και αποστροφή προς κάθε τι που υποβιβάζει και δηλητηριάζει τη ζωή μας. Ας θελήσουμε με όλη μας την ψυχή, ως πρόσωπα και ως κοινωνία, να αποκοπούμε από τα λάθη και τις καταστροφικές επιλογές μας. Η αποστροφή μας, όμως, προς αυτά, ας μην μείνει μόνο στην εκτόνωση, με μάταιους θυμούς και εύκολες ενοχοποιήσεις. Ας γίνουν αιτία να διψάσουμε τον Χριστό, την αγάπη Του και το έλεός Του. Να ποθήσουμε να ενωθούμε μ’ Αυτόν, τον μόνο, που μπορεί ν’ αλλάξει την λογική της εξουσίας και της αρπαγής, που μάς έφεραν σ’ αυτό το κατάντημα. Να ξοδέψουμε τις δυνάμεις μας στην εγκαθίδρυση της δικής Του βασιλείας.
Προσκυνούμε σήμερα τον νεογέννητο Βασιλιά της δόξας. Γεμίζει χαρά και αγαλλίαση η ψυχή μας. Όχι από αδιαφορία για όσα συμβαίνουν, αλλά από την απόφασή μας να ακολουθήσουμε Εκείνον που, όπως λέει ο προφήτης, «τίποτε δεν θα κρίνει από τα φαινόμενα, ούτε θα αποφασίζει από λεγόμενα. Αλλά θα κρίνει με δικαιοσύνη τους φτωχούς και θα υπερασπίζεται με ευθύτητα τους ταπεινούς». (Ησ. 11, 3-4).
Πότε άλλοτε, αγαπητοί μου αδελφοί, είχαμε ποθήσει τόσο πολύ ένα τέτοιον κριτή, απ’ ό,τι στις μέρες που ζούμε; Πότε άλλοτε είχαμε νοσταλγήσει ένα τέτοιο παράδεισο, απ’ ό,τι στο έρεβος, που μάς περιτριγυρίζει; Ιδού γιατί ψάλλει ο υμνωδός: «Την Εδέμ, Βηθλεέμ ήνοιξε, δεύτε ίδωμεν. Την τρυφήν εν κρυφή εύρομεν, δεύτε λάβωμεν τα του Παραδείσου, ένδον του σπηλαίου. Εκεί εφάνη ρίζα απότιστος, βλαστάνουσα άφεσιν».
Χαρά αφέσεως, λοιπόν, γευόμαστε σήμερα. Αφέσεως λαθών προσωπικών και συλλογικών. Αν το θελήσουμε, η νέα καμπή της ανθρωπότητας, που μάς αξίωσε ο Θεός να ζήσουμε, θα μάς βρει έτοιμους να αγωνιστούμε για να μετατρέψουμε τον κόσμο σε σπήλαιο της Βηθλεέμ. Εκεί που όλοι, χωρίς διάκριση και διαχωρισμούς, θα συγκροτούμε μία νέα κοινωνία, έχοντας κέντρο της ζωής την ταπεινοφροσύνη και την αγάπη.
Αυτή την ευχή της υπέρβασης των παθών μας, της αποφασιστικότητάς μας για τη μεταμόρφωση του κόσμου, αλλά και της συνάντησης όλων μας, γύρω από την φάτνη της Θείας συγκατάβασης και της Θείας μακροθυμίας, απευθύνω προς όλους σας.
Μετά πατρικών εορτίων ευχών και της εν Κυρίω αγάπης,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ
