Στις 11 Αυγούστου εκάστου έτους λιτανεύεται στην Κέρκυρα το σεπτό σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος, σε ανάμνηση της θαυματουργικής επέμβασης του Αγίου το 1716 μ. Χ., ο οποίος έδιωξε σε μία νύχτα τις χιλιάδες των Τούρκων εισβολέων και έτσι διέσωσε το νησί της Κέρκυρας.
Οι Τούρκοι, λοιπόν, την 24η Ιουνίου
του 1716, πραγματοποίησαν την πρώτη τους επίθεση με επικεφαλής τον
Καπουδάν Χοντζά πασά· «Οἱ σκληροὶ οὗτοι ἐπολιόρκησαν ἐξαίφνης τὴν πόλιν
διὰ ξηρᾶς καὶ διὰ θαλάσσης. Ἀφοῦ δὲ ἤρχισεν ὁ βαρβαρικὸς πόλεμος, μὲ πῦρ
καὶ μὲ σίδηρον κατέθλιβον τὴν πόλιν καὶ τοὺς πολίτες· καὶ μετὰ
παρέλευσιν πεντήκοντα ἡμερῶν, ἐν αἷς σφοδραὶ μάχαι εἶχον γίνει, οἱ
βάρβαροι ἐβουλεύθησαν νὰ συγκεντρώσωσι τὰς δυνάμεις των, καὶ νὰ
ἐπανέλθωσιν κατὰ τῆς πόλεως Κερκύρας», αναφέρει η διήγηση των θαυμάτων
του Άγιου Σπυρίδωνος.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη διήγηση, ο λαός
της Κέρκυρας, αν και είχε μεγάλη αγωνία και ανείπωτο ψυχικό πόνο, δεν
απελπίστηκε. «Πάντες δὲ οἱ πιστοὶ μὲ στεναγμοὺς καὶ δάκρυα ἐν νυκτὶ καὶ
ἡμέρᾳ, τὸν Ἱεράρχην ἱκέτευον», και πράγματι, οι προσευχές και οι δεήσεις
των κατοίκων του νησιού εισακούστηκαν. «Ὅτε δὲ τὰ τῶν Ἀγαρηνῶν
στρατεύματα, ἐπανῆλθον πρὸς ἐπίθεσιν εἰς τὸ ἀκρότειχον τῆς πόλεως, μετ’
ὁλίγον πολλοὶ ἐξ αὐτῶν κακοὶ κακῶς ἠφανίσθησαν, καὶ διὰ τῶν πρεσβειῶν
τοῦ Ἱεράρχου διεσκορπίσθησαν. Μετὰ τοῦτο δὲ μεγαλυτέραν σκληρότητα καὶ
ἀπάνθρωπον φόνον ἔπνεον οἱ βάρβαροι ἐπαπειλοῦντες ἐναντίον τῆς πόλεως
ἄλλην ἐπιδρομὴν καὶ πανάλεθρον αἰχμαλωσίαν καὶ θάνατον. Αἱ δεήσεις δὲ
καὶ αἱ προσευχαὶ ἀπὸ τοὺς πιστοὺς δὲν ἔλειψαν, διὰ τῶν ὁποίων μετὰ
πολλῆς εὐλαβείας, ἐπεκαλοῦντο τὴν τοῦ κοινοῦ Πατρὸς προστασίαν καὶ
σκέπην· διὸ καὶ τοῦ σκοποῦ δὲν ἀπέτυχον. Ἐνῷ λοιπὸν οἱ Κερκυραῖοι
περιέμενον τὴν ἐκ τῶν βαρβάρων παντελῆ ἀπώλειαν, φαίνεται, ὄρθρου
βαθέος, πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ὁ μέγας πατὴρ ἡμῶν Σπυρίδων μετὰ πλήθους
στρατιᾶς οὐρανίου καὶ, ἐπέχων εἰς τὴν δεξιὰν ἀστραπόμορφον ξίφος, ἐδίωκε
μὲ θυμὸν αὐτούς. Τοιοῦτον λοιπὸν παράδοξον ἰδόντες οἱ Ὀθωμανοὶ
στρατιῶται, εὐθὺς ἐτράπησαν εἰς φυγήν, καὶ συγκρουόμενοι μεταξύ τῶν
ἐφοβοῦντο μήπως ἀοράτως πληγωθῶσιν. Ἔφυγον λοιπὸν καὶ συνετρίβησαν ἀπὸ
φόβον, ἄνευ πολέμου, ἤ πυρός, ἤ μαχαίρας, ἤ ἄλλου τινὸς διώκοντος, εἰμὴ
μόνης τῆς ἀοράτου δυνάμεως τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, διὰ τῶν θερμοτάτων
εὐχῶν τοῦ θαυματουργοῦ Σπυρίδωνος. Ἀφοῦ λοιπὸν ἀνεχώρησαν τὰ πεζικὰ καὶ
ἱππικὰ τάγματα, ἀπέπλευσε καὶ ὁ στόλος αὐτῶν· ἔτσι δὲ διέμενεν ἐλευθέρα ἡ
Κέρκυρα. Τὸ δὲ πρωΐ ἐνῶ περιέμενον οἱ πολῖται τὴν συνήθη μάχην, δὲν
εἶδον οὐδένα, εἰμὴ σιωπὴν καὶ ἡσυχίαν. Περίεργοι λοιπὸν ἐπελθόντες εἰς
τὰς σκηνὰς τῶν ἐχθρῶν, ἐννόησαν τὸ θαῦμα· καὶ σκιρτῶντες μετ’
εὐφροσύνης, ἠγάλλοντο διὰ τὸ καινὸν καὶ παράδοξον· ἐπειδὴ ὄχι μόνον τοὺς
ἔβλεπον τοὺς Ἰσμαηλίτας φεύγοντας, ἀλλὰ καὶ τὰ ὑπάρχοντα αῦτῶν
ἐλαφυραγώγησαν· ἐκεῖνοι δὲ καὶ ἐνῷ ἔφευγον, ἀναφανδὸν ὡμολόγουν, ὅτι
ἀπὸ τινα σεβάσμιον μοναχόν, δηλαδὴ τὸν Σπυρίδωνα, ὅς τις άνεφάνη εἰς τὸν
αἰθέρα μὲ ἔνδοξον στόλον στρατιᾶς οὐρανίου, ἐτράπησαν εἰς ταχυτάτην
φυγήν. Ἔδραμον δὲ πάντες μετ’ εὐλαβείας, εἰς τὸν τοῦ ἁγίου ναό ν,
δοξάσαντες τὸν Θεὸν καὶ εὐχαριστοῦντες τὸν Ἱεράρχην».
Η πολιορκία των Τούρκων, που άρχισε
στις 24 Ιουνίου, έληξε τα ξημερώματα της 11ης Αυγούστου του 1716, με
θαυματουργική επέμβαση του Αγίου Σπυρίδωνος, αφού, καθόλη τη νύχτα της
10ης Αυγούστου, ο Άγιος, ο οποίος κατάγεται από την πατρίδα μας Κύπρο,
με την παρουσία αγγελικών δυνάμεων, κατατρόπωνε τους εχθρούς. Το
θαυμαστό αυτό σημείο της Χάρης του Θεού ανάγκασε τους Ενετούς να
αναγνωρίσουν τον Άγιο ως ελευθερωτή της Κέρκυρας. Κατόπιν, με απόφαση
του Βενετού Γενικού Καπιτάνου Ανδρέου Πιζάνη, καθιερώθηκε όπως κατά την
11η Αυγούστου να γίνεται Λιτανεία του ιερού σκηνώματος του Αγίου
Σπυρίδωνος, πολιούχου της Κέρκυρας.
**********************************************************
Ο βίος του Αγίου Σπυρίδωνα
Η παιδική του ηλικία
O Άγιος Σπυρίδωνας γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στην κοινότητα Άσσιας, ένα χωριό της κεντρικής Μεσαορίας στην επαρχία Αμμοχώστου. Προερχόταν από αγροτική οικογένεια, η οποία, επειδή είχε την οικονομική ευχέρεια φρόντισε να του μάθει τα στοιχειώδη γράμματα. Αυτό όμως που πλουσιοπάροχα έλαβε από τους γονείς του ήταν η ευλάβεια προς τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό.
O Άγιος Σπυρίδωνας γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στην κοινότητα Άσσιας, ένα χωριό της κεντρικής Μεσαορίας στην επαρχία Αμμοχώστου. Προερχόταν από αγροτική οικογένεια, η οποία, επειδή είχε την οικονομική ευχέρεια φρόντισε να του μάθει τα στοιχειώδη γράμματα. Αυτό όμως που πλουσιοπάροχα έλαβε από τους γονείς του ήταν η ευλάβεια προς τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό.
Οικογενειάρχης
Ο Σπυρίδωνας νυμφεύθηκε μία ευσεβή γυναίκα, με την οποία έφερε στον κόσμο παιδιά. Μεταξύ αυτών και την Ειρήνη. Η σύζυγός του, όμως, κοιμήθηκε νωρίς, γι'αυτό και ο Άγιος ανέλαβε την ανατροφή των παιδιών του εξολοκλήρου.
Ο Σπυρίδωνας νυμφεύθηκε μία ευσεβή γυναίκα, με την οποία έφερε στον κόσμο παιδιά. Μεταξύ αυτών και την Ειρήνη. Η σύζυγός του, όμως, κοιμήθηκε νωρίς, γι'αυτό και ο Άγιος ανέλαβε την ανατροφή των παιδιών του εξολοκλήρου.
Λειτουργός του Θεού
Μετά το θάνατο της συζύγου οι οικείοι του τον προέτρεψαν να γίνει λειτουργός του Κυρίου. Πράγματι, ο Σπυρίδωνας αποδέχτηκε να χειροτονηθεί ιερέας και από τότε συνέχισε τον πνευματικό του αγώνα, υπηρετώντας το λαό του Θεού. Το μέγεθος της προσωπικότητάς του, και της παρρησίας προς το Θεό, διαφαινόταν από τα χαρίσματά του να θεραπεύει ασθενείς και να εκδιώκει δαιμόνια εν ονόματι του Ιησού Χριστού. Με τον ίδιο ζήλο συνέχισε και όταν ανέλαβε να υπηρετήσει την Εκκλησία ως Επίσκοπος Τριμυθούντος.
Μετά το θάνατο της συζύγου οι οικείοι του τον προέτρεψαν να γίνει λειτουργός του Κυρίου. Πράγματι, ο Σπυρίδωνας αποδέχτηκε να χειροτονηθεί ιερέας και από τότε συνέχισε τον πνευματικό του αγώνα, υπηρετώντας το λαό του Θεού. Το μέγεθος της προσωπικότητάς του, και της παρρησίας προς το Θεό, διαφαινόταν από τα χαρίσματά του να θεραπεύει ασθενείς και να εκδιώκει δαιμόνια εν ονόματι του Ιησού Χριστού. Με τον ίδιο ζήλο συνέχισε και όταν ανέλαβε να υπηρετήσει την Εκκλησία ως Επίσκοπος Τριμυθούντος.
Ομολογητής
Κατά τους απηνείς διωγμούς του Μαξιμιανού εξορίστηκε στα καταναγκαστικά έργα της Κιλικίας. Μακριά από την έδρα του παρέμεινε ωσότου ανέλαβε τα ηνία της Αυτοκρατορίας ο Μέγας Κωνσταντίνος.
Κατά τους απηνείς διωγμούς του Μαξιμιανού εξορίστηκε στα καταναγκαστικά έργα της Κιλικίας. Μακριά από την έδρα του παρέμεινε ωσότου ανέλαβε τα ηνία της Αυτοκρατορίας ο Μέγας Κωνσταντίνος.
Συμμετοχή στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο
Η Σύνοδος αυτή συγκλήθηκε στη Νίκαια το 325, για να αντιμετωπίσει την παναίρεση του Αρείου. Η εν λόγω αίρεση συνόψιζε όλα σχεδόν τα μέχρι τότε αντιτριαδικά ρεύματα. Εν συντομία, ο Άρειος ήθελε να διασφαλίσει, στη διδασκαλία του, τη Μοναρχία του Θεού Πατέρα, ουσιαστικά της Μονάδας. Έτσι, λόγω των θεολογικών του προϋποθέσεων, κατασκεύασε μία θεωρία, συμπλέκοντας ένα άτεγκτο μονοθεϊσμό με ένα συγκαλυμμένο πολυθεϊσμό και παράλληλα εισήγαγε μέσα στην Αγία Τριάδα τη χρονικότητα και τη λογικοκρατία. Μοιραία, λοιπόν, κατέληξε να υποστηρίζει ότι μόνο ο Θεός Πατέρας είναι κατά φύση Θεός και άκτιστος, ενώ ο Υιός είναι μεν Θεός, αλλά κτιστός και κατά χάρη.
Σύμφωνα με την Παράδοση, κατά τη διάρκεια της Συνόδου, και ενώ οι αιρεσιάρχες επιχειρούσαν να επιβάλουν τις πλάνες τους, ο άγιος Σπυρίδωνας ύψωσε το ανάστημά του και ενώπιον όλων είπε πως ο εν Τριάδι Θεός (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα) είναι Ένας. Και για να δείξει ότι πραγματικά έτσι είναι, πήρε ένα κεραμίδι και είπε: "Εις το όνομα του Πατρός", και από αυτό προήλθε φωτιά, "και του Υιού", έρευσε νερό, "και του Αγίου Πνεύματος", παρέμεινε στα χέρια του το χώμα. Το σημείο αυτό της Χάρης του Θεού κονιορτοποίησε τις κούφιες ρητορείες και τα ψευδοφιλοσοφήματα των ετεροδόξων, και ταυτόχρονα επικύρωσε την διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Συνόδου, όπως π.χ. του Αθανασίου του Μεγάλου, ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού -και το Πανάγιο Πνεύμα- είναι πρόσωπο ομοούσιο με τον Πατέρα.
Η Σύνοδος αυτή συγκλήθηκε στη Νίκαια το 325, για να αντιμετωπίσει την παναίρεση του Αρείου. Η εν λόγω αίρεση συνόψιζε όλα σχεδόν τα μέχρι τότε αντιτριαδικά ρεύματα. Εν συντομία, ο Άρειος ήθελε να διασφαλίσει, στη διδασκαλία του, τη Μοναρχία του Θεού Πατέρα, ουσιαστικά της Μονάδας. Έτσι, λόγω των θεολογικών του προϋποθέσεων, κατασκεύασε μία θεωρία, συμπλέκοντας ένα άτεγκτο μονοθεϊσμό με ένα συγκαλυμμένο πολυθεϊσμό και παράλληλα εισήγαγε μέσα στην Αγία Τριάδα τη χρονικότητα και τη λογικοκρατία. Μοιραία, λοιπόν, κατέληξε να υποστηρίζει ότι μόνο ο Θεός Πατέρας είναι κατά φύση Θεός και άκτιστος, ενώ ο Υιός είναι μεν Θεός, αλλά κτιστός και κατά χάρη.
Σύμφωνα με την Παράδοση, κατά τη διάρκεια της Συνόδου, και ενώ οι αιρεσιάρχες επιχειρούσαν να επιβάλουν τις πλάνες τους, ο άγιος Σπυρίδωνας ύψωσε το ανάστημά του και ενώπιον όλων είπε πως ο εν Τριάδι Θεός (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα) είναι Ένας. Και για να δείξει ότι πραγματικά έτσι είναι, πήρε ένα κεραμίδι και είπε: "Εις το όνομα του Πατρός", και από αυτό προήλθε φωτιά, "και του Υιού", έρευσε νερό, "και του Αγίου Πνεύματος", παρέμεινε στα χέρια του το χώμα. Το σημείο αυτό της Χάρης του Θεού κονιορτοποίησε τις κούφιες ρητορείες και τα ψευδοφιλοσοφήματα των ετεροδόξων, και ταυτόχρονα επικύρωσε την διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Συνόδου, όπως π.χ. του Αθανασίου του Μεγάλου, ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού -και το Πανάγιο Πνεύμα- είναι πρόσωπο ομοούσιο με τον Πατέρα.
Η κοίμηση της θυγατέρας του Ειρήνης
Η ζωή του αγίου Σπυρίδωνα ήταν γεμάτη από δοκιμασίες. Ο θάνατος της κόρης του Ειρήνης ήταν από τα πιο θλιβερά περιστατικά στη ζωή του. Ωστόσο, ο μεγάλος αυτός Άγιος, υπέμεινε την θλίψη με πίστη και ελπίδα στο Θεό. Λίγο αργότερα, μια γυναίκα ζήτησε από τον Άγιο ένα κόσμημα που είχε δώσει στην Ειρήνη να το φυλάξει. Ο Άγιος, αφού δεν μπόρεσε να το βρει, προσευχήθηκε και έσκυψε πάνω στον τάφο της κόρης του, για να τον πληροφορήσει πού το είχε φυλάξει. Πράγματι, η Ειρήνη του μίλησε και του εξήγησε σε ποιο μέρος του σπιτιού βρισκόταν το κόσμημα. Τότε ο άγιος Σπυρίδωνας αποκρίθηκε στην κόρη του λέγοντάς της να κοιμηθεί ήσυχα μέχρι την ημέρα της κοινής ανάστασης των ανθρώπων.
Η ζωή του αγίου Σπυρίδωνα ήταν γεμάτη από δοκιμασίες. Ο θάνατος της κόρης του Ειρήνης ήταν από τα πιο θλιβερά περιστατικά στη ζωή του. Ωστόσο, ο μεγάλος αυτός Άγιος, υπέμεινε την θλίψη με πίστη και ελπίδα στο Θεό. Λίγο αργότερα, μια γυναίκα ζήτησε από τον Άγιο ένα κόσμημα που είχε δώσει στην Ειρήνη να το φυλάξει. Ο Άγιος, αφού δεν μπόρεσε να το βρει, προσευχήθηκε και έσκυψε πάνω στον τάφο της κόρης του, για να τον πληροφορήσει πού το είχε φυλάξει. Πράγματι, η Ειρήνη του μίλησε και του εξήγησε σε ποιο μέρος του σπιτιού βρισκόταν το κόσμημα. Τότε ο άγιος Σπυρίδωνας αποκρίθηκε στην κόρη του λέγοντάς της να κοιμηθεί ήσυχα μέχρι την ημέρα της κοινής ανάστασης των ανθρώπων.
Η Κοίμηση του – το Άφθαρτο και σεπτό σκήνωμά του.
Ο άγιος Σπυρίδωνας κοιμήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου, στα μέσα του 4ου αιώνα. Το σεπτό του σκήνωμα φυλασσόταν στην Τριμυθούντα, μέχρι την εποχή που άρχισαν οι επιδρομές των Σαρακηνών στην Κύπρο, οπότε, το 691, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη για προστασία. Στην Βασιλεύουσα φυλασσόταν έως την Άλωση. Τότε ο ιερέας Γεώργιος Καλοχαιρέτης μετέφερε το άφθαρτο σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος σε μία κοινότητα, πλησίον της Άρτας και από εκεί στην Κέρκυρα, όπου τιμάται ως ο προστάτης και πολιούχος του νησιού.
Επιμέλεια: Διάκονος π. Παναγιώτης Θεοδώρου, Θεολόγος.
Ο άγιος Σπυρίδωνας κοιμήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου, στα μέσα του 4ου αιώνα. Το σεπτό του σκήνωμα φυλασσόταν στην Τριμυθούντα, μέχρι την εποχή που άρχισαν οι επιδρομές των Σαρακηνών στην Κύπρο, οπότε, το 691, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη για προστασία. Στην Βασιλεύουσα φυλασσόταν έως την Άλωση. Τότε ο ιερέας Γεώργιος Καλοχαιρέτης μετέφερε το άφθαρτο σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος σε μία κοινότητα, πλησίον της Άρτας και από εκεί στην Κέρκυρα, όπου τιμάται ως ο προστάτης και πολιούχος του νησιού.
Επιμέλεια: Διάκονος π. Παναγιώτης Θεοδώρου, Θεολόγος.
