2/10/12

Άννα Ψαρούδα Μπενάκη: «Οι κανόνες του Ρωμαϊκού Δικαίου βρήκαν την τελείωσή τους στην Χριστιανική διδασκαλία»

Βόλος 2/10/2012

Άννα Ψαρούδα Μπενάκη: «Οι κανόνες του Ρωμαϊκού Δικαίου βρήκαν την τελείωσή τους στην Χριστιανική διδασκαλία»
Εορτάστηκε στο Βόλο η μνήμη του Προστάτου των Νομικών
Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου
 
Με ιδιαίτερη επιτυχία στέφθηκε ο φετινός εορτασμός της μνήμης του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, που συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και ο Δικηγορικός Σύλλογος Βόλου. Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν δύο κορυφαίες προσωπικότητες του νομικού κόσμου της χώρας, η κ. τ. Πρόεδρος της Βουλής, Ακαδημαϊκός και ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη και ο τ. Πρωθυπουργός και ε.τ. Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας κ. Παναγιώτης Πικραμένος.

Στο πλαίσιο του εορτασμού πραγματοποιήθηκε Πανηγυρικός Εσπερινός στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Βόλου, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου. Ακολούθησε πανηγυρική εκδήλωση στο Πν. Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως, στην οποία παρέστησαν ο Δήμαρχος Βόλου κ. Πάνος Σκοτινιώτης, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός, η Βουλευτής Μαγνησίας κ. Μαρίνα Χρυσοβελώνη, εκπρόσωποι των Στρατιωτικών και Λιμενικών Αρχών και πλήθος Νομικών της Μαγνησίας.

Η Εκδήλωση ξεκίνησε με Χαιρετισμό του Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου κ. Αναστασίου Βολιώτη, ο οποίος παρουσίασε τους προσκεκλημένους εκλεκτούς ομιλητές.
Ακολούθησε η κ. Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη, η οποία μίλησε με θέμα «Η Δικαιοσύνη στον απόηχο της οικονομικής κρίσης». Η κ. Μπενάκη αναφέρθηκε διεξοδικά στις βασικές Νομικές αρχές της Αναλογίας και της Επιείκειας, οι οποίες καθοδηγούν και οφείλουν να καθοδηγούν τον σύγχρονο νομοθέτη, σε καιρούς, μάλιστα, μεγάλης οικονομικής κρίσης. Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «Η σοφία, που περικλείουν οι αρχές της αναλογίας και της επιείκειας, προσφέρθηκαν στην ανθρώπινη σκέψη από τους αρχαίους προγόνους μας, κατ’ εξοχήν από τον Αριστοτέλη, μορφοποιήθηκαν σε νομικούς κανόνες από τους Ρωμαίους νομομαθείς, βρήκαν, όμως, την συμπλήρωση και την τελείωσή του στην Χριστιανική διδασκαλία. «Πάντα ουν όσα αν θέλητε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ούτω και υμείς ποιείτε αυτοίς», είπε ο Ιησούς στην Επί του Όρους Ομιλία και σε άλλη θέση, «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Αυτός είναι ο επονομαζόμενος «χρυσούς κανών», που μετατρέπει την πολιτική έννοια της δικαιοσύνης των αρχαίων και του Ρωμαϊκού Δικαίου, ως θεμελίου κοινωνικής συμβίωσης, σε κανόνα ατομικής ηθικής, που απευθύνεται στο υποκείμενο.
Ο κανόνας αυτός είναι πρόδηλο ότι αποδίδει, σε προσωπική, πλέον, βάση, τον παγιωμένο από το ρωμαϊκό δίκαιο κανόνα της ανταπόδοσης, δεν μένει, όμως σε αυτόν, γιατί αλλιώς, δεν θα ήταν ο «καινός λόγος» της Καινής Διαθήκης. Θα ήταν ένας χρησιμοθηρικός κανόνας, που υποτάσσει την δικαιοσύνη στη λογική της ισορροπίας. Γι’ αυτό, λοιπόν, ο «χρυσός κανόνας» στην Χριστιανική διδασκαλία εκφέρεται πάντα σε συνδυασμό με την αγάπη, όπως στο θαυμάσιο λόγο του Ιησού για την αγάπη, με κορύφωμα την πρωτόγνωρη προτροπή «αγαπάτε τους εχθρούς και τους μισούντας υμάς» και με την αποστροφή, ότι ποιο είναι το όφελος, αν ανταποδίδουμε μόνο τα ίσα και δεν προσφέρουμε περισσότερα στον πλησίον, γινόμενοι «οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί»…
… Η τελευταία αυτή αποστροφή αποδίδει κατά το πνεύμα της Χριστιανικής ηθικής και την άλλη αρχή, την επίσης κληρονομημένη από την αρχαιότητα και το Ρωμαϊκό Δίκαιο, την αρχή της επιείκειας. «Το επιεικές υμών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις», είναι η προτροπή του Απ. Παύλου προς τους Φιλιππισίους. Αναλογία και επιείκεια, λοιπόν, αναδεικνύονται έτσι, στο πλαίσιο της Χριστιανικής σκέψης, ως κύριες συνιστώσες της Δικαιοσύνης…»

Ακολούθησε ομιλία του κ. Παναγιώτη Πικραμένου, με θέμα «Δικαιοσύνη και οικονομία συγκοινωνούντα δοχεία ή αυθύπαρκτες κοινωνικές συνιστώσες;» Ο τ. Πρωθυπουργός, μεταξύ άλλων, τόνισε  ότι το ΣτΕ σε ό,τι αφορά την επίμαχη απόφαση για το πρώτο Μνημόνιο, «δεν παρέλειψε να θέσει και τα όρια της δράσης του νομοθέτη, τόσο στην παρούσα όσο και σε μελλοντικές φάσεις της κρίσεως».  Συγκεκριμένα, η απόφαση αυτή, όπως επεσήμανε, αναφέρει ότι «σε περιπτώσεις παρατεταμένης οικονομικής κρίσης δύναται ο νομοθέτης να θεσπίσει μέτρα περιστολής δαπανών που συνεπάγονται οικονομική επιβάρυνση μεγάλων κατηγοριών του πληθυσμού, πλην η δυνατότητα αυτή έχει ως όριο την καθιερωμένη, από το άρθρο 4 παράγραφος 5 του Συντάγματος, αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη, αναλόγως των δυνάμεων εκάστου, καθώς και την καθιερωμένη στο άρθρο 2 παράγραφος 1 του Συντάγματος αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».
 Στο σημείο αυτό ο κ. Πικραμένος τόνισε: «Τούτο σημαίνει ότι η επιβάρυνση αυτή πρέπει να κατανέμεται μεταξύ όλων των κατηγοριών, απασχολουμένων τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και των ασκούντων ελευθέριο επάγγελμα. Και τούτο διότι, εν όψει και της καθιερωμένης στο άρθρο 25 παράγραφος 4 του Συντάγματος αξιώσεως του κράτους να εκπληρώνουν όλοι οι πολίτες το χρέος της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, δεν είναι επιτρεπτό η επιβάρυνση από τα μέτρα που λαμβάνονται προς αντιμετώπιση της δυσμενούς και παρατεταμένης οικονομικής συγκυρίας να κατανέμεται πάντοτε σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών, οι οποίοι, κατά κανόνα, είναι συνεπείς προς τις υποχρεώσεις τους, και να ευνοούνται άλλες κατηγορίες από την ασυνέπεια των οποίων - κυρίως στο πεδίο της εκπληρώσεως των φορολογικών τους υποχρεώσεων- προκαλείται σε μεγάλο ποσοστό η δυσμενής αυτή συγκυρία».
 Κατόπιν αυτών, ο κ. Πικραμένος παρατήρησε ότι σε ανάλογες περιπτώσεις «το δικαστήριο ελέγχει σ' ένα πρώτο επίπεδο τη συμβατότητα μέσων και σκοπών, στη συνέχεια ελέγχει τη συνταγματικότητα των επίδικων κανόνων χρησιμοποιώντας, μάλιστα, ακόμη ένα "μηχανισμό διαρθρωτικής σύζευξης", ήτοι την αρχή της αναλογικότητας, περαιτέρω επισημαίνει το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος της φοροδιαφυγής και τέλος λειτουργεί, κατά την ανάλυση του Habermas (Σ.σ.: Jurgen Habermas, Γερμανός κοινωνιολόγος), ως ένα μέσο αντιστροφής της πορείας των πραγμάτων με τη θέσπιση ορίων στην ανεξέλεγκτη δράση της εξουσίας σε βάρος συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού, οι οποίες αποτελούν και την πλειοψηφία των κατοίκων αυτής της χώρας».
 Ο πρώην πρόεδρος του ΣτΕ έκλεισε την ομιλία του απευθυνόμενος, ουσιαστικά, στους συναδέλφους του λέγοντας: «Ίσως έφτασε η ώρα το δικαστήριο να κάνει το επόμενο βήμα κατά τον έλεγχο των νέων οριζόντιων μέτρων, εξαρτώντας τη νομιμότητα αυτών σε σχέση και με την τήρηση των λοιπών υποχρεώσεων που είχαν προβλεφθεί από τους εφαρμοστικούς των μνημονίων νόμους».
Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο οποίος τόνισε ότι λαός «εμπιστεύεται τους Δικαστές και τους Λειτουργούς της Δικαιοσύνης και στην εποχή της κρίσεως», ενώ εξέφρασε την επιθυμία πολλών «να ακούσουν τις απόψεις των ομιλητών για την σχέση του ΣτΕ με την αειφόρο ανάπτυξη και τα αναπτυξιακά έργα στην Ελλάδα». Παράλληλα, επικρότησε την θέση των ομιλητών περί της αναθεωρήσεως του Συντάγματος, επισημαίνοντας: «Εύχομαι από την καρδιά μου να σας δώσει ο Θεός υγεία να αναλάβετε  ευθύνες για μια πραγματική, επιτέλους, συνταγματική αλλαγή σε αυτόν τον τόπο. Είναι η μόνη ελπίδα αν θέλουμε να έχουμε μέλλον κρατώντας  την ιδιοπροσωπία μας και τη ζωντανή σχέση με την Ευρώπη για το μέλλον των παιδιών μας»
Τέλος ο κ. Ιγνάτιος τόνισε την ανάγκη της ενότητας όλων για την αντιμετώπιση της κρίσης και επεσήμανε ότι προς τον σκοπό αυτό όλοι οι θεσμικοί παράγοντες της τοπικής κοινωνίας έχουν ενώσει τις δυνάμεις του, υπό την σκέπη της Τοπικής Εκκλησίας.


Εκ του Γραφείου Τύπου