Το κήρυγμα της Κυριακής: Η Παραβολή του Ασώτου

του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη,

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

Η δεύτερη «προσφωνήσιμη» Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην καταπληκτική και πολύ διδακτική παραβολή του ασώτου υιού, όπως μάς την διηγείται ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν να είναι αφιερωμένη η Κυριακή αυτή στην συγκεκριμένη παραβολή του Κυρίου, για να τονισθεί στους πιστούς η απύθμενη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και το πλούσιο έλεος της συγχώρεσης, που παρέχει στους ανθρώπους που ειλικρινά μετανοούν.

Η παραβολή του Ασώτου υιού είναι ολόκληρο το ευαγγέλιο της σωτηρίας. Είναι η συμπύκνωση της θείας διδασκαλίας. Ο Κύριος είπε την παραβολή αυτή για να διδάξει τη μεγάλη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο. Ο Θεός μακροθυμεί και περιμένει, δέχεται και συγχωρεί τον αποστάτη άνθρωπο, που μετανοεί και επιστρέφει. Πάντα υπάρχει ο δρόμος της επιστροφής και πάντα μένει το χρέος της συγγνώμης. Πάνω από τους αμαρτωλούς και από τους δικαίους είναι ο Θεός, ο Πατέρας όλων, «ὁ τούς δικαίους  ἀγαπῶν καί τούς ἁμαρτωλούς ἐλεῶν».

Ο πατέρας της παραβολής του ασώτου υιού είναι ο Θεός. Ο Θεός ανέχεται, βλέποντας τα παιδιά του να αποστατούν, να φεύγουν, να ζουν ασώτως και νομίζουν πως ο πατέρας δεν τα βλέπει να σπαταλούν την πατρική περιουσία, να φθείρονται και να εξαθλιώνονται, να πεινάνε και να ζουν με τους χοίρους. Ο Θεός περιμένει, γνωρίζοντας πως ο καθένας, όσο κι αν φθαρεί, όσο κι αν ξεπέσει, μέσα του έχει τη συνείδηση πως είναι άνθρωπος και την ενθύμηση του πατρικού σπιτιού. Αρκεί να μην πέσει σε απόγνωση και χάσει την ελπίδα για τη σωτηρία του. Αρκεί να μην πει πως δεν υπάρχει πια γι’ αυτόν ο Πατέρας. Όταν ο Θεός έχει πεθάνει μέσα του, να μην πει πως ο Θεός πέθανε και δεν υπάρχει.

Διαφορετικά, βλέποντας την οικτρά του κατάσταση, μην ξεχνώντας πως ο Πατέρας τον περιμένει, σε μια στιγμή, σαν να ξυπνάει από λήθαργο, φωνάζει δυνατά πρώτα για να το ακούσει ο ίδιος· «ἀναστάς, πορεύσομαι πρός τόν πατέρα μου».

Ο Πατέρας, που ανέχεται και περιμένει, όταν επιστρέψει ο άσωτος, τον υποδέχεται στην πόρτα του σπιτιού και τον αποκαθιστά στην πρώτη κατάσταση. Τον βλέπει ως πεθαμένο που αναστήθηκε και για χαμένο που βρέθηκε. Κι αν ακόμη φτάσει στο σημείο ο άνθρωπος να χάσει τον εαυτό του και να μην ξέρει πια τι είναι, ο Θεός γνωρίζει την αξία του ανθρώπου. Εκείνος τον έπλασε και τον προίκισε με χαρίσματα μοναδικά ανάμεσα στα άλλα δημιουργήματα του. Για το λόγο αυτό λυπάται πολύ ο Θεός, όταν χάνεται ο άνθρωπος και αντίθετα χαίρει πολύ μαζί με τους αγγέλους όταν μετανοεί και επιστρέφει στην πατρική αγκαλιά. Όταν ο άσωτος ξαναβρίσκει τον εαυτό του και ξαναγυρίζει στο πατρικό σπίτι, τότε πραγματικά ανασταίνεται. Ανάσταση είναι η επιστροφή του ανθρώπου, που κάποια στιγμή αδυναμίας έφυγε από το δρόμο του Θεού. Για την ανάσταση αυτή, ο Θεός όχι μόνο περιμένει, αλλά γίνεται άνθρωπος, παίρνει πάνω του τον άνθρωπο, πεθαίνει ως άνθρωπος και ανασταίνεται ως Θεός, για να αναστήσει μαζί του τον άνθρωπο.

Για κάθε αμαρτωλό υπάρχει πάντα ο δρόμος του γυρισμού, της μετάνοιας. Για κάθε άσωτο υπάρχει η σωτηρία. Όπου υπάρχει μετάνοια υπάρχει σωτηρία, γιατί ο Θεός περιμένει τη μετάνοια του καθενός μας και είναι έτοιμος για όλα. Δεν υπάρχει αμαρτία την οποία να μην συγχωρεί ο Θεός, όταν ο άνθρωπος έλθει εις εαυτόν, μετανοήσει και πει το «ἣμαρτον». Το ήμαρτον αυτό το ζητά ο Θεός, όχι για να ικανοποιηθεί, αλλά για να συγκατατεθεί ο άνθρωπος και να θελήσει τη σωτηρία του. Ο Θεός θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι και σώζονται όσοι θέλουν. Ο Θεός παρέχει τα πάντα και ο άνθρωπος μόνο τη θέληση του. Η σωτηρία σε μια περίπτωση μόνο χάνεται, όταν ο ίδιος ο άνθρωπος δεν τη θελήσει, όταν πέσει σε απόγνωση, όταν σβήσει μέσα του η ελπίδα της σωτηρίας, όταν δεν θελήσει να μετανοήσει. Αυτό είναι η βλασφημία του Αγίου Πνεύματος, που παραμένει ασυγχώρητη και στο νυν αιώνα και στο μέλλοντα, όπως είπε ο ίδιος ο Χριστός. Αυτό σημαίνει ότι την ελευθερία του ανθρώπου δεν την παραβιάζει ούτε ο Θεός.

Κανένας ας μην αφήσει τον εαυτό του να πέσει σε απόγνωση, όσο αμαρτωλός κι αν είναι. Όσες φορές πέσεις στην αμαρτία, άλλες τόσες να σηκωθείς και να πεις το ήμαρτον. Ο Θεός θα σε δεχθεί, σαν τον πατέρα της παραβολής που δέχθηκε τον άσωτο γιό του.

Πρέπει να προσέξουμε όλοι μας τούτο, ότι ο Θεός δεν εμπαίζεται. Δεν μπορούμε να αμαρτάνουμε και να λέμε ότι θα μετανοήσουμε, γιατί δεν γνωρίζουμε την ώρα που θα μας καλέσει ο Θεός κοντά του. Γι’ αυτό οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε σε όλους μας «σήμερον επίστρεψον», σήμερα γύρισε, σήμερα μετανόησε. Το σήμερα είναι δικό μας, ενώ το αύριο είναι του Θεού. Ζωντανό παράδειγμα ο άσωτος του ευαγγελικού αναγνώσματος. Μόλις βρήκε τον εαυτό του, την ίδια ώρα σηκώθηκε και γύρισε στον πατέρα του. «Ἀναστάς ἦλθε πρός τόν πατέρα αὐτοῦ».

Ο Θεός αγαπά τον άνθρωπο. Είναι απέραντη η αγάπη Του γι’ αυτόν. Ιδιαίτερα για τον αμαρτωλό. Και περιμένει. Περιμένει επειδή θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν. Περιμένει με πολύ υπομονή να έλθουμε εις εαυτούς και να επιστρέψουμε στην πατρική εστία, στην ζεστή πατρική αγκαλιά. Ο δρόμος είναι ανοικτός. Η αγκαλιά του στοργικού Πατέρα περιμένει. Λησμονεί τα πάντα, όσα κι αν Του κάναμε. Κάθε περιφρόνηση. Μια απλή μόνο διάθεση καρδιάς ζητάει από μας. Ένα σκίρτημα καρδιάς είναι αρκετό. Μια σκέψη μετάνοιας. Περιμένει να κάνουμε ένα βήμα. Περιμένει να μετανοήσουμε για ότι έχουμε διαπράξει, να ζητήσουμε το έλεος του Θεού. Περιμένει να πούμε κι εμείς όπως ο άσωτος υιός: «Πάτερ ἣμαρτον εἰς τόν οὐρανόν καί ἐνώπιόν σου, καί οὐκέτι εἰμί ἂξιος κληθῆναι υἱός σου». Και τότε θα ακούσομε από το Πανάχραντο στόμα Του να λέει στους αγγέλους: «ἐξενέγκατε τήν στολήν τήν πρώτην καί ἐνδύσατε αὐτόν, καί δότε δακτύλιον εἰς τήν χεῖρα αὐτοῦ καί ὑποδήματα εἰς τούς πόδας, καί ἐνέγκαντες τόν μόσχον τόν σιτευτόν θύσατε, καί φαγῶντες εὐφρανθῶμεν, ὃτι οὗτος ὁ υἱός μου νεκρός ἦν καί ἀνέζησε, καί ἀπολωλώς ἦν καί εὑρέθη». ΑΜΗΝ.