Σήμερα η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει
την Ανάσταση του αγίου και δικαίου φίλου του Χριστού Λαζάρου και τιμά τη
μνήμη του ιερομάρτυρος Συμεών συγγενούς του Κυρίου και του Οσίου
Ιωάννου του ομολογητού, ηγουμένου της μονής Καθαρών.
Ο Λάζαρος ήταν φίλος του Χριστού, οι
δε αδελφές του Μάρθα και Μαρία τον φιλοξένησαν πολλές φορές (Λουκ.ι΄,
38-40, Ιωαν.ιβ΄, 1-3) στη Βηθανία. Λίγες μέρες προ του πάθους του Κυρίου
ασθένησε, και οι αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον Ιησού, που τότε
ήταν στη Γαλιλαία, να τον επισκεφθεί. Ο Θεάνθρωπος Κύριος όμως,
καθυστέρησε να μεταβεί στη Βηθανία μέχρι που ο Λάζαρος πέθανε.
Όταν έφθασε ο Κύριος στο μνημείο,
δάκρυσε και διέταξε να βγάλουν την ταφόπλακα. Τότε ύψωσε τα μάτια του
στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα και με μεγάλη φωνή είπε:
«Λάζαρε, δεύρο έξω». Ο αρχηγός της ζωής και του θανάτου ανακάλεσε τον
Λάζαρο να επιστρέψει στο νεκρό σώμα του. Κι αμέσως, βγήκε έξω τυλιγμένος
με τα σάβανα και ο Ιησούς ζήτησε να του λύσουν τα σάβανα και να πάει
σπίτι του (Ιωαν. ια΄,44).
Η αρχαία παράδοση της Εκκλησίας λέγει
ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε τον
επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη
των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».
Το έτος 890 μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό
λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο
οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα που ψάλλονται στον εσπερινό.
Η παράδοση, αναφέρει ότι ο Λάζαρος δεν
γέλασε ποτέ παρά μόνο μια φορά όταν είδε κάποιο να κλέβει ένα πήλινο
δοχείο λέγοντας τη φράση: «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο».
Η τετραήμερη ανάσταση του Λαζάρου
επιβεβαίωσε την κοινή ανάσταση όλων των ανθρώπων και προεμείνησε την
τριήμερη ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Στη Βηθανία, υπάρχει σήμερα γυναικείο
μοναστήρι, στο οποίο η ηγουμένη και αδελφές που ασκούνται εκεί
πνευματικά, έλκουν την καταγωγή τους από την Κύπρο.
Επίσης, σήμερα τελείται μεγάλη πανήγυρις στη Λάρνακα, στον περίφημο ναό του Αγίου Λαζάρου, όπου και ο τάφος του Αγίου.
Επιμέλεια: Ε.Μ.Γρ.
===========================================================
ΤΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ
Η Κύπρος και Άγιος Λάζαρος είναι στενά
συνδεδεμένοι. Σύμφωνα με τη παράδοση, ο Άγιος Λάζαρος μετά την ανάσταση
του από τους νεκρούς, που έκανε ο Ιησούς, και μετά από τη σταύρωση του
Χριστού, έφυγε από τη Βηθανία, και ήρθε στη Κύπρο, όπου έγινε τελικά ο
πρώτος Επίσκοπος Κιτίου, της πόλης που αποκαλείται σήμερα Λάρνακα.
Ο ερχομός του Αγίου Λαζάρου στο Κίτιο
υποδεικνύεται από τις σχετικές τοπικές παραδόσεις, και κυρίως, από την
αρχαία και θαυμάσια βυζαντινή εκκλησία που κτίστηκε πάνω από τον τάφο
του. Αυτή η εκκλησία, είναι το σημαντικότερο μνημείο της Λάρνακας, και
συγχρόνως, ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στη Κύπρο.
Η Λάρνακα έμελλε επίσης να γίνει η
εγγενής πόλη του Λαζάρου, μια δεύτερη Βηθανία. Εδώ συναντήθηκε με τους
αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα κατά το ιεραποστολικό ταξίδι τους στη
Κύπρο, και σύμφωνα με την παράδοση, ορίστηκε από αυτούς ως ο πρώτος
Επίσκοπος Κιτίου.
Για αυτό όλοι οι επισκοπικοί θρόνοι
στις εκκλησίες της Λάρνακας έχουν την εικόνα του Αγίου Λαζάρου, αντί
αυτή του Χριστού, όπως είναι η συνήθεια στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Εδώ
έζησε για τριάντα χρόνια περισσότερο, και εδώ θάφτηκε για δεύτερη και
τελευταία φορά. Στον τάφο του, ο Λεόντιος ο Σοφός, ο αυτοκράτορας του
Βυζαντίου, έκτισε τη θαυμάσια εκκλησία πριν 1110 χρόνια, σε βυζαντινό
ύφος, που βλέπουμε σήμερα. Για αντάλλαγμα, τα λείψανά του μεταφέρθηκαν
από τη Κύπρο στη Κωνσταντινούπολη το 898, αν και το 1972 τα ανθρώπινα
οστά που ανακαλύφθηκαν κάτω από το Ιερό κατά τη διάρκεια των εργασιών
ανακαίνισης της εκκλησίας στη Λάρνακα, προσδιορίστηκαν ως μέρος των
λειψάνων του Αγίου.
Τα λείψανα κλάπηκαν από τη
Κωνσταντινούπολη από τους σταυροφόρους και μεταφέρθηκαν στη Γαλλία το
1204 ως τμήμα της λείας του πολέμου από την τέταρτη σταυροφορία. Έτσι
είναι πιθανώς που ο Άγιος κατέληξε να γίνει ο πρώτος Επίσκοπος της
Μασσαλίας, αλλά εάν είναι έτσι, ήταν νεκρός και όχι ζωντανός όταν αυτό
συνέβη. Η παραμονή του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα συνδέεται με διάφορες
παραδόσεις.
Σύμφωνα με μια από αυτές, κατά τη
διάρκεια των τριάντα χρόνων που έζησε μετά από την ανάσταση του, δεν
χαμογέλασε ποτέ, εκτός από μια περίπτωση όταν είδε κάποιον να κλέβει μια
πήλινη στάμνα, όπου είπε χαμογελώντας: "ο πηλός κλέβει τον πηλό." Μια
άλλη παράδοση σχετίζεται με τις αλυκές (αλμυρές λίμνες) που βρίσκονται
στα περίχωρα της Λάρνακας. Σύμφωνα με αυτή, οι αλυκές ήταν στο παρελθόν
ένας απέραντος αμπελώνας.
Μια μέρα ο Άγιος έτυχε να περάσει από
εκεί, και όντας διψασμένος, ζήτησε από τον ιδιοκτήτη μερικά τσαμπιά
σταφύλια για να αποσβέσει τη δίψα του, αλλά ο ιδιοκτήτης αρνήθηκε να του
προσφέρει ούτε ένα, και όταν ο Άγιος του έδειξε ένα καλάθι που φαινόταν
να ήταν γεμάτο σταφύλια,αυτός απάντησε ότι περιείχαν άλας. Τότε ο
Άγιος, για να τιμωρήσει τη διαφθορά και την υποκρισία τέτοιον ανθρώπων,
μετέτρεψε ως εκ θαύματος τον απέραντο αμπελώνα σε αλμυρή λίμνη.
Στα παλαιά χρόνια, υπήρξε στη Κύπρο η
ακόλουθη εορτή που συνδέετε με την ανάσταση του Λαζάρου. Η εορτή
ετελείτο ως εξής: Το βράδυ της παραμονής της εορτής του Αγίου Λαζάρου, ο
ιερέας του χωριού, έπαιρνε 3-4 παιδιά, ιδίως μαθητές και τους μάθαινε
να απαγγέλλουν "το τραγούδι του Λαζάρου", το οποίο παραθέσαμε στο
προηγούμενο μας άρθρο.Την επομένη ημέρα της εορτής, μετά τη θεία
λειτουργία, πήγαινε μαζί με αυτά τα παιδιά σε όλα τα σπίτια του χωριού
όπου έψαλλαν τον "Λάραζον". Μετά το τέλος του τραγουδιού, ο ιερέας έψαλε
μόνος το τροπάριο της ημέρας: "Την κοινήν ανάστασιν....". Για αμοιβή η
οικοδέσπινα πρόσφερε 3-8 αυγά, και αν ήταν γυναίκα βοσκού, μια αναρή, ή
ένα τυρί. Σε πολλά μεγάλα χωριά και πόλεις όπου υπάρχουν φοινικόδεντρα,
έκοβαν κλαδιά και τα έμπλεκαν σε βαΐα όπου τα κοσμούσαν με λουλούδια,
ιδίως με λουλούδια που είναι γνωστά στη Κύπρο ως "λάζαροι".
Αυτά τα κοσμημένα από λουλούδια βαΐα,
τα κρατούσαν τα παιδιά και οι ιερείς κατά τη λειτουργία, αλλά και κατά
τη περιφορά τους στο χωριό. Πολλοί άλλοι, και κυρίως μικρά παιδιά,
πήγαιναν μόνοι στα σπίτια του χωριού χωρίς τον ιερέα και έλεγαν τον
"Λάζαρον" για να μαζέψουν αυγά και τυριά.
Αυτός ο εορτασμός του Λαζάρου γινόταν
στα χωριά. Στις πόλεις όμως ο εορτασμός ετελείτο ως εξής: Μια ομάδα από
άνδρες κοσμούσαν το σώμα τους με ανθισμένα σιμιλλούδκια (σιμίλλια) και
με τέτοιο τρόπο ώστε κανένα μέρος από τα ρούχα τους ή τα γυμνά μέρη του
σώματός τους να φαίνεται. Όταν η πομπή των ανδρών έφθανε έξω από σπίτι,
ένας από αυτούς ξάπλωνε κατά γης με σταυρωμένα τα πόδια και τα χέρια,
υποκρινόμενος τον νεκρό Λάζαρο. Οι άλλοι άνδρες της ομάδας έψαλλαν το
τραγούδι του Λάζαρου και όταν έφθαναν στο "Λάζαρε δεύρο έξελθε", αμέσως ο
υποκρινόμενος τον Λάζαρον σηκωνόνταν πάνω. Όταν τελείωνε όλο το
τραγούδι, οι οικοδέσποινες τους έδιναν αυγά και αν ήταν πλούσιο το
σπίτι, μερικά κέρματα. Την ομάδα παρακολουθούσε ένα πλίθος περίεργων και
ιδίως παιδιά.
Στις πόλεις η αναπαράσταση της
ανάστασης του Λαζάρου γινόταν με τον ίδιο τρόπο και μέσα στις εκκλησίες .
Όταν έλεγε ο ιερέας το Ευαγγέλιο και έφθανε στο "Λάζαρε δεύρο έξελθε", ο
στολισμένος με λουλούδια υποκρινόμενος Λάζαρος σηκωνόταν από το έδαφος
μέσα στην εκκλησία. Όλοι οι πιστοί μαζί με τους ιερείς συμμετέχαν σε
αυτή τη τελετουργία. Σήμερα τα έθιμα αυτά δεν τελούνται πλέον.
CUSTOMS AND TRADITIONS IN CYPRUS ABOUT SAINT LAZARUS
Cyprus and St. Lazarus are intimately
connected. According to tradition St.Lazarus following his resurrection
from the dead by Jesus, and after the crucifixion of Christ, left
Bethany, and lived in Cyprus, and eventually became the first Bishop of
Kitium, which is now called Larnaca. The coming of Saint Lazarus to
Kitium is indicated by relative local traditions, and chiefly, by the
ancient and magnificent byzantine church which is built over his tomb.
This church, is the most important
monument of Larnaca, and at the same time, one of the most important
pilgrimages in Cyprus. Larnaca was also privileged to become Lazarus's
native town, a second Bethany. Here he was met by the Apostles Paul and
Barnabas on their missionary journey to Cyprus and according to
tradition, he was ordained by them as the first Bishop of Kition. That's
why all the episcopal thrones in the churches of Larnaca bear the icon
of St. Lazarus instead of that of Christ, as it is the custom in the
Orthodox Church.
Here he lived thirty more years, and
here he was buried for the second and last time. On his tomb Leo VI the
Wise, Emperor of Byzantium, erected, 1110 years ago, the magnificent
church, in Byzantine style, we see today. In turn his relics were taken
from Cyprus to Constantinople in 898, although in 1972 human remains
were discovered under the altar during renovation works in the church at
Larnaca, and were identified with part of the saint's relics.
The relics were stolen from
Constantinople by the Crusaders and transferred to France in 1204 as
part of the booty of war from the Fourth Crusade. This is probably how
he ended up becoming the first Bishop of Marseilles, but if it is so, he
was dead and not alive when it happened. Saint Lazarus' stay in Larnaca
is connected with various tradition.
According to one of these, during the
thirty years he lived after his resurrection, he never smiled except on
one occasion, when he saw someone stealing a pot, when he smilingly
said: "the clay steals the clay."Another tradition deals with the salt
lakes situated in the outskirts of Larnaca. According to this, the salt
lakes were formerly an immense vineyard. One day the Saint chanced to
pass by, and being thirsty, asked the owner for some grapes to quench
his thirst, but the owner refused to offer him any; and when the Saint
pointed to a basket which seemed to be full of grapes, he replied that
it contained salt. Then the Saint, to punish the wickedness and
hypocrisy of those men, turned miraculously the immense vineyard into a
salt lake.
In old times the following custom
associated with the resurrection of Lazarus existed in Cyprus: On the
eve of St. Lazarus day, which is the Saturday before Palm Sunday, the
priest of the village would choose 3-4 boys, where upon he would teach
them to sing the song of Lazarus(which we included in our previous
post). On the next day, the priest and the children holding branches of
palm leafs decorated with flowers, and headed by a boy representing
Lazarus, been decorated with yellow wild daisies and another kind of
flower bearing in Cyprus the name of "Lazarus", went round the houses of
the parish, where the priest, on one hand, chanted hymns about the
raising of the Saint, and the children, on the other hand, sang the
"song of Lazarus".In return they were given cheese and eggs.
This was done in the villages. In the
cities on the same day, a group of men would decorate all their body
with yellow wild daises, and once they reached some-one's house, one of
them would lie down on the ground with his legs and arms crossed , while
the rest of the men would sing the Lazarus song.
As soon as the song came to the lines
where Jesus tells Lazarus to come out of the tomb, the man imitating to
be Lazarus, would get up quickly acting that he was resurrected. Once
the song was finished, the men were offered eggs by the woman of the
household, or money if the household was rich.
This same custom was acted out inside
the churches and in the presence of all the parishioners, were a man
covered in yellow wild daisy flowers took the part of representing the
raising of Lazarus. Both the priests and the the parishioners
participated in the ceremony. Today these customs do not exist anymore.
Πηγή: NOCTOC
Ἀπολυτίκιον
Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος,
ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός·
ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες,
τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες,
σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν·
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις,
εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.
ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός·
ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες,
τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες,
σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν·
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις,
εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.
