Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης και έντονων
αναμνήσεων, πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο 7/12, εκδήλωση τιμής και μνήμης
του Μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου στην κατάμεστη
κεντρική αίθουσα του Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλίας της Ιεράς Μητροπόλεως
Δημητριάδος.
Στην εκδήλωση παρέστησαν οι Σεβ.
Μητροπολίτες Σεβαστείας κ. Δημήτριος, Φιλαδελφείας κ. Μελίτων,
Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, Λαρίσης κ. Ιγνάτιος, Μιλήτου κ. Απόστολος,
Βεροίας κ. Παντελεήμων, Σερρών κ. Θεολόγος, Σιδηροκάστρου κ. Μακάριος,
Ελασσώνος κ. Βασίλειος, Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέας, Ρεθύμνης κ. Ευγένιος,
Κισσάμου κ. Αμφιλόχιος, Λαγκαδά κ. Ιωάννης, Βελεστίνου κ. Δαμασκηνός και
ο Θεοφ. Επίσκοπος Θερμών κ. Δημήτριος, ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς
Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Αρχιμ. Βαρθολομαίος Σαμαράς, ο
Δήμαρχος Βόλου κ. Πάνος Σκοτινιώτης, Πανεπιστημιακοί Καθηγητές,
εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Στρατού.
Την εκδήλωση χαιρέτησε ο οικείος και φιλοξενών Ποιμενάρχης κ. Ιγνάτιος, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επεσήμανε ότι «η
αποψινή εκδήλωση κοσμείται από την νοερά παρουσία του ιδίου του μεγάλου
αυτού Πατρός της Ορθοδόξου Χριστιανοσύνης, που διέλαμψε όλα τα έτη της
επί γης παρουσίας και διακονίας του με το κάλλος των αρετών και το βάθος
της υψοποιού ταπεινώσεώς του. Και είναι αγαθή η συγκυρία που επέτρεψε ο
Θεός, να πραγματοποιείται η εκδήλωση τιμής και μνήμης του στον τόπο
μας, ο οποίος πριν από 23 χρόνια, στα τέλη Σεπτεμβρίου του έτους 1990,
είχε την ευλογία να υποδεχθεί ζώντα τον Πατριάρχη, εν τω προσώπω του
μακαριστού προκατόχου μας και κατόπιν Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης
Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου.
Τότε η πόλις εσείσθηκε
κυριολεκτικά από την μεγαλόπρεπη, μέσα στην απλότητα και την ταπείνωσή
της, παρουσία του αειμνήστου Πατριάρχου, του μαρτυρικού Γίγαντος του
Φαναρίου, του από αιώνων συντηρούντος, εν μέσω περιπετειών και
συμπληγάδων, άσβεστον την λαμπάδα της πίστεως και το φως της ενότητος
των αγίων ορθοδόξων ανά τον κόσμον Εκκλησιών...»
Ακολούθως ο Εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, Σεβ. Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος ανέγνωσε το Μήνυμα της Παναγιότητός του.
Πρώτος ομιλητής ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος, ο οποίος μίλησε με θέμα: «Ο Πατριάρχης Δημήτριος εν μνήμη».
Ο κ. Δημήτριος περιέγραψε την μέριμνα του Σεβ. Φιλαδελφείας κ.
Μελίτωνος και τους κόπους του για την προετοιμασία της ειρηνικής πορείας
του Πατριάρχου Δημητρίου στα έθνη (1987-1991), «η αισία έκβασις της
οποίας προέβλεπε εκ μέρους του νυχθήμερο κόπο αμετρήτων επικοινωνιών,
μεταφραστικών συνεργασιών και διορθωτικών, κατά περίσταση προσπαθειών,
προκειμένου η συγκεκριμένη απαιτητική ευθύνη, σε συνδυασμό με την
απροσποίητη αύρα αυθεντικού Χριστιανισμού που απέπνεε ο κάθε βηματισμός
του Πατριάρχου Δημητρίου, να συμβάλουν εις την επιτυχία της Ιεράς
Πορείας του αγάπης, ειρήνης και ενότητος... το πολύμοχθον του έργου του
Αγίου Φιλαδελφείας... απορρέει, εν πολλοίς και από την ευεργετική
επίδραση που δέχθηκαν οι ψυχές όλων μας από την μοναδική για το
Πατριαρχικό αξίωμα ταπείνωση και την ακένωτη καλοσύνη της ψυχής του
προαπελθόντος Πατριάρχου. Άρα, πέραν της ικανότητος, της εργατικότητος
και της υπηρεσιακής υποχρεώσεως, ομιλούμε για ταπεινή προσφορά υιικής
αγάπης εις μνήμην ενός Πατριάρχου, για τον οποίον η αγάπη του Χριστού
δεν υπήρξε ποτέ μία συνήθης βολική εξαγγελία, αλλ' ήταν πάντοτε μία
εσωτερική θυσία ευάρεστη στον Θεό...»
Αναφερόμενος, ειδικώς, στο πρόσωπο του Πατριάρχου Δημητρίου, ο Σεβ. Σεβαστείας επεσήμανε ότι «Ο
Πατριάρχης Δημήτριος υπήρξε μία σπανία περίπτωσις φορέως μεγίστου
Εκκλ/κού αξιώματος, που ποτέ δεν επέτρεψε εις αυτό να επηρεάσει τον
απερήφανο, φιλάνθρωπο και άκακο χαρακτήρα του και την διά βίου ταπεινή
ψυχή του. Να επαναλάβω δε με εσωτερική οδύνη, ότι ενώ χρόνια στη ζωή μας
τις Χριστιανικές αρετές τις ακούμε πληθωρικά να κηρύττονται και να
συνιστώνται, σχεδόν ποτέ δεν τις βλέπουμε να βιώνονται και να
εφαρμόζονται από τους ανθρώπους και περισσότερον από τους φορείς της
όποιας παροδικής ισχύος. Με δύο λόγια, αυτή ήταν η ιδιαιτερότης του
Πατριάρχου Δημητρίου. Η εφαρμογή των Ευαγγελικών αρετών. Και όμως, το
αυτονόητον για το ιερό αξίωμα...»
Επόμενος ομιλητής ήταν ο Προηγούμενος της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αγίου όρους, Αρχιμ. Βασίλειος Γοντικάκης, που μίλησε με θέμα: «Πατριάρχης Δημήτριος: η Χάρις της Ταπεινώσεως».
Ο π. Βασίλειος μετέφερε τις εμπειρίες του από την ιστορική επίσκεψη του
Μακαριστού Πατριάρχου στο Άγιον Όρος το 1990, ενώ επεσήμανε ότι ο
αείμνηστος Οικουμενικός Πατριάρχης «μάς έδειξε την χάρη της ενότητος
μέσα στην ιστορία, την αποστολή του κόσμου να γίνει Εκκλησία... Αυτό
που προσέφερε ο Δημήτριος ήταν η φαύσις της Χάριτος της αιωνιότητος διά
της ταπεινώσεως... Δεν ήταν διαπρεπής Θεολόγος, αλλά είχε την Χάρη που
ξεπερνά την ιστορία...»
Ακολούθησε η εισήγηση του Ομοτίμου Καθηγητού Φιλοσοφίας του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Χρήστου Γιανναρά, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Πατριάρχης Δημήτριος: ο «τρόπος» της Εκκλ/κής ηγεσίας». Ο κ. Γιανναράς σημείωσε ότι «Η
Εκκλησία μάς καλεί σε έναν τρόπο, σε μια μετοχή, όχι όπως μια ιδεολογία
να συμμορφωθούμε με κάποιες πεποιθήσεις και έναν κανόνα συμπεριφοράς,
αλλά, μέσα από κάποιες πρακτικές εκφάνσεις, να δηλώνουμε την ελεύθερη
συγκατάθεσή μας για την μετοχή μας στον τρόπο. Σκέπτομαι, τι ήταν αυτό
που κράτησε τον Ελληνισμό στην Ελληνικότητά του επί τετρακόσια χρόνια
τουρκικού ζυγού. Νομίζω ότι ήταν το αυτονόητο του τρόπου, δηλ. σε κάθε
σπίτι άναβε καντήλι, ζυμωνόταν πρόσφορο, γινόταν αγιασμός, το κέντρο της
κοινωνικής ζωής ήταν η Λατρεία... Σήμερα, αν πιστεύω, το εισπράττω
ατομικά. Εκείνους τους αιώνες ήταν το αυτονόητο και αυτό είναι το
μυστικό της συμμετοχής στη ζωή της Εκκλησίας. Γιατί είναι τρόπος η
Εκκλησία, είναι τρόπος η σωτηρία, που σημαίνει την πληρότητα των
υπαρκτικών μου δυνατοτήτων, να υπάρχω όχι γιατί είμαι υποχρεωμένος να
υπάρχω, αλλά επειδή θέλω να υπάρχω ελεύθερα και θέλω να υπάρχω επειδή
αγαπώ... Σωτηρία δε σημαίνει ότι, με τις προσωπικές μου αξιομισθίες, με
τις αρετές μου, κατορθώνω να σωθώ, αλλά είναι καρπός της αγάπης του
Θεού, την οποία καλούμαι ελεύθερα να αποδεχθώ...
... Ύστερα απ' όλα αυτά μπορώ να πω
ότι ο Πατριάρχης Δημήτριος, στα δικά μου μάτια, ήταν ένας, κατά κόσμον,
αποτυχημένος ηγέτης. Σήμερα πετυχημένος ηγέτης είναι ο αποτελεσματικός,
εκείνος που κάνει έργα, έχει αποφασιστικότητα... μέσα σ' αυτή τη
νοοτροπία και η ηγεσία της Εκκλησίας, πολλές φορές, λειτουργεί ως ηγεσία
αποτελεσματικότητας, ως δημιουργία χειροπιαστού έργου... Ο Πατριάρχης
Δημήτριος προσέφερε ένα χαμόγελο, μία ευλογία, τον τρόπο της Εκκλ/κής
διοικήσεως, που σημαίνει ότι όλα τα παραδίδουμε και τα περιμένουμε απ'
Αυτόν που μας αγαπά και μας προσλαμβάνει με τον τρόπο της Εκκλησίας...»
Ακολούθησε η ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος,
συντάκτου του ιστορικού τρίτομου έργου περί του Πατριάρχου Δημητρίου. Ο
κ. Μελίτων μετέφερε τις αναμνήσεις του από την επίσκεψη του Πατριάρχου
στον Βόλο, τ6 1990 και τις θερμές εκδηλώσεις κλήρου και λαού προς το
πρόσωπό του, υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του τότε Μητροπολίτου
Δημητριάδος κυρού Χριστοδούλου.
Ο Σεβ. Φιλαδελφείας ανέφερε ότι «ο
Πατριάρχης Δημήτριος ανέδειξε το μεγαλείον της ταπεινώσεως... Όσοι
γεννηθήκαμε, ανατραφήκαμε και αναπτυχθήκαμε εκκλ/κά στην Πόλη και τα
περίχωρά της, γνωρίσαμε τον Μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο... και
ομολογούμε ότι έμεινε μέχρι τέλους αυτός που ήταν πάντοτε, ταπεινός,
απλός, ευαίσθητος, τρυφερός, αυθεντικός, εκκλ/κός. Δεν τον αλλοίωσε,
έστω και κατ' ελάχιστον η αίγλη του Πατριαρχικού Θρόνου, ουδέποτε
εκαυχήθη και υπερήρθη. Η Πατριαρχική αξία τού ενέπνευσε και τού μετέδωσε
την Θεολογίαν του Σταυρού. Ουδέποτε τον συνεπήρε η τιμή του Πρώτου στον
Ορθόδοξη κόσμο... Ο Πατριάρχης Δημήτριος ήταν ο «εν ετέρα μορφή»
Πατριάρχης. Ήταν η Μορφή που απεδείκνυε ότι δεν ανυψώνουν τον Κληρικό
οιουδήποτε βαθμού, τα οιασδήποτε μορφής και αξίας επιθέματα, αλλά η
εσωτερική δύναμις της ιδίας, της προσωπικής υποστάσεως... η ιστορία δεν
εγγράφει εις τας δέλτους της εκείνους που επιμελώς αυτοπροβάλλονται,
αλλά κυρίως τους ταπεινούς, οι οποίοι αληθινά διακόνησαν και
επραγματοποίησαν μεγάλο έργο με αφανή τρόπο...»
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Μελίτων επεσήμανε ότι «δικαίως
αποδόθηκε στον Πατριάρχη Δημήτριο ο τίτλος του Ποιμένος... ήταν ο
Πατριάρχης της αγάπης, της ειρήνης και της ενότητας. Αυτός υπήρξεν όντως
ο δικός του «τρόπος» Εκκλ/κής ηγεσίας»
Στη συνέχεια κατάγραψε τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητος του αειμνήστου Δημητρίου: «την Αρχοντική Αγάπη, χωρίς να επιδιώκει εξουσίας και τιμάς..., χωρίς να υπολογίζει τις περιφρονήσεις των δοκησισόφων του κόσμου... Την Σιωπώσα παραίνεση...
Διέθετε την εύλαλον σιωπήν, ως φυσικόν και επίκτητον χάρισμα και
αντιστέκετο εις τον ανούσιον πληθωρικόν λόγον... Την Χαρμολύπην της
κατανύξεως... τα μάτια του Πατριάρχου ήταν γλυκά, αλλά πονεμένα μάτια,
που είλκυαν τους ανθρώπους και τους αλλοίωναν πνευματικά, τους
αφόπλιζαν...»
Κατακλείοντας την ομιλία του, ο κ. Μελίτων τόνισε: «Εις την
εποχή μας, κατά την οποία περισσεύει ανάμεσά μας η έπαρσις και η
κουφότης, η αλαζονεία και η κενότης, η προσωπικότης του Πατριάρχου
Δημητρίου αποτελεί εγγύησιν και υπόδειγμα διά το μέλλον, εις τον
ορίζοντα του οποίου φαίνονται μαύρα και απειλητικά νέφη. Με την
προσωπικότητά του δηλώνεται εμφανέστατα ότι η ιστορία ανήκει εις τους
δυνατούς εν τη αδυναμία, εις Αυτούς οι οποίοι δεν επιδιώκουν να τους
εγγράψει η ιστορία εις τας δέλτους της, αλλά που γράφονται με ανεξίτηλα
γράμματα εις την αιωνίαν μνήμην του Θεού και εις την μνήμην του λαού...»
Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία και Μνημόσυνο του Πατριάρχου Δημητρίου
Την Κυριακή 8/12, στον Ιερό Ναό
Αναλήψεως του Χριστού Βόλου, τελέστηκε πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία
και Μνημόσυνο του Πατριάρχου Δημητρίου, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Σεβαστείας κ. Δημητρίου,
τον οποίο πλαισίωσαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Φιλαδελφείας κ. Μελίτων,
Μιλήτου κ. Απόστολος, Ρεθύμνης κ. Ευγένιος, Κισσάμου κ. Αμφιλόχιος,
Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέας, Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, Σιδηροκάστρου κ.
Μακάριος, Λαγκαδά κ. Ιωάννης και ο Θεοφ. Επίσκοπος Θερμών κ. Δημήτριος.
Συμπροσευχόμενοι ήταν ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου του
Οικουμενικού Πατριαρχείου Αρχιμ. Βαρθολομαίος Σαμαράς και ο Προηγούμενος
της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αρχιμ. Βασίλειος Γοντικάκης.
Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο Σεβ. Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος, ο οποίος, παίρνοντας αφορμή από την Ευαγγελική περικοπή της Κυριακής, παρατήρησε ότι «ζούμε
και σήμερα τις ολέθριες συνέπειες της υποκρισίας, του αρχηγού της
φαρισαϊκής συναγωγής, που ενοχλήθηκε - εκ φθόνου - από την θεραπεία μίας
χρονίας ασθενούς από τον Χριστό, κατά την τότε αργία του Σαββάτου! Το
ειδεχθές αυτό φαινόμενο συνεχίζει, διά μέσου των αιώνων του
Χριστιανισμού, να διαβρώνει την ζωή και να υποδαυλίζει την ανισότητα. Ως
προς τους συνειδητούς Χριστιανούς, η διαστροφική αυτή έξις της
υποκρισίας επηρεάζει αρνητικά τον πνευματικό αγώνα της υπομονής των και
της προσπαθείας των να απομακρύνουν την καρδιά τους από την αγάπη των
ορατών και να την μεταφέρουν, κατά το δυνατόν, στα αόρατα...»
Μεταφέροντας την σκέψη του στα σύγχρονα «εκκλ/κά» περιβάλλοντα, ο κ. Δημήτριος επεσήμανε ότι «ο
«τύπος της συναγωγής» είναι οι θρησκευτικές εκείνες συμπεριφορές, οι
οποίες, παγιδευμένες μέσα στις διάφορες ανευρύχωρες διατάξεις
«πνευματικού καθωσπρεπισμού», υποτιμούν και παραθεωρούν την ευρύτητα της
αγάπης που θεμελίωσε ο Χριστός στον κόσμο. Η αγάπη, που εθιμοτυπικά
μόνον είναι παρούσα στον υποκριτικό αυτό τρόπο επικοινωνιακής ζωής,
παραμένει στα χείλη μόνο αυτών που την προφέρουν, δεν πάει πιο εκεί. Δεν
μπορεί να προσφερθεί και να μεταδοθεί, δεν μπορεί να συγκινήσει, δεν
μπορεί να προσελκύσει... διότι η υποκριτική αγάπη δεν έχει ψυχή, είναι
τύπος, περιστασιακός, αβαθής και ψυχρός, χωρίς διάθεση θυσίας...
Κινούμενοι, λοιπόν, μέσα σ' αυτά τα σημερινά επώδυνα κοινωνικά πλαίσια,
πώς να μην ομιλούμε για κρίση; Και πώς να μη την χαρακτηρίζουμε
πνευματική κυρίως και μετά χρηματιστηριακή; Τα πλαίσια αυτά καθαυτά,
άλλωστε, παράγουν μετ' ακριβείας κρίσεις διαπροσωπικές, οικογενειακές,
εργασιακές, κοινωνικές και παγκόσμιες. Τις κρίσεις που ζούμε και
πληροφορούμεθα κατ' αυτάς...»
Περαίνοντας την ομιλία του ο Σεβ. Σεβαστείας έστρεψε τον λόγο του
στην μορφή του αειμνήστου Πατριάρχου Δημητρίου, καταγράφοντας λόγους
καρδιακούς: «Ο Πατριάρχης Δημήτριος, υπήρξε διά βίου άνθρωπος
σπανίας καλοσύνης και ανεκτικότητος. Αρετές που συνεκίνησαν πολύ τα
αδέκαστα πλήθη - που πολλάκις τα παραβλέπουμε - και που τον κατέστησαν
αντικείμενο διεθνούς συμπαθείας και τιμής. Ο κόσμος, για τους
διακεκριμένους ανθρώπους χρησιμοποιεί, συνήθως, τον χαρακτηρισμό
«φωτισμένος νους». Για τον Πατριάρχη Δημήτριο ο άνωθεν φωτισμός
κατηύγασε πιο πολύ την εν τη πράξει Χριστιανική ψυχή του...»
Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος
ευχαρίστησε τους παρισταμένους Αρχιερείς για την συλλειτουργία και την
συμμετοχή στις εκδηλώσει μνήμης του Πατριάρχου Δημητρίου.
