Αποστολή: Μάκης Αδαμόπουλος
Την
ιερά Μονή Βαλτάδων επισκέφθηκε το πρωί ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.
Βαρθολομαίος. Τον πατριαρχη και τη συνοδεία του υποδέχθηκε ο ηγούμενος
της μονής Νικηφόρος.
Ο πατριάρχης τέλεσε δοξολογία στο καθολικό της ιεράς μονής και αμέσως μετά ο ηγούμενος τόνισε πως η επίσκεψη αυτή τους ενθαρρύνει στην συνέχιση του αγώνα. "Σας ευχαριστούμε για την ευεργετική παρουσία σας στη ζωή της Εκκλησίας".
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στην σημασία των μοναστηριών λέγοντας πως είναι "οι πνεύμονες της Εκκλησίας, που τροφοδοτούν με πνευματικό οξυγόνο".
"Ὅ,τι εἶναι ἡ ἀναπνοὴ διὰ τὸ σῶμα εἶναι ἡ προσ ευχὴ διὰ τὴν ψυχήν.Διὰ τοῦτο, δὲν θὰ ἦτο ὑπερβολὴ ἐὰν ἐχαρακτηρίζομεν τὰς ἱερὰς Μονάς, αὐτοὺς τοὺς χώρους ἀδιαλείπτου προσευχῆς καὶ ἀσκήσεως, ὡς τοὺς πνεύμονας τοῦ ὅλου ὀργανισμοῦ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἁγίας Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τὰς δεκάδας τῶν μοναστηρίων, τὰ ὁποῖα, χάριτι Θεοῦ, ἐλειτούργουν κατὰ τὸ παρελθὸν εἰς τὴν πόλιν ταύτην, ἁγιάζον τα διὰ τῆς παρουσίας των σχεδὸν ἑκάστην συνοικίαν, ὀνοματοδοτοῦν τά τινας ἐξ αὐτῶν καὶ τροφοδοτοῦντα διὰ πνευματικοῦ ὀξυγόνου σύνολον τὸν ἀστικὸν ἱστὸν τῆς Θεσσαλονίκης, μόναι ἡ Μονὴ αὕτη καὶ ἡ τῆς ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας ἐξακολουθοῦν, χάριτι Θεοῦ, νὰ λειτουργοῦν καὶ νὰ μᾶς ὑπομιμνήσκουν τὴν συμβολὴν τοῦ ἀστικοῦ μοναχισμοῦ εἰς τὴν ζωὴν τῶν κατὰ τόπους ἁγίων τοῦ Θεοῦ ἐκκλησιῶν".
Αναφέρθηκε στην ιστορική σημασία της Μονής Βαλτάδων και υπογράμμισε πως "δεν είναι μόνο τόπος άσκησης, αλλά και πεδίο μάθησης. Αυτό μαρτυρεί η σπουδαία βιβλιοθήκη που υπήρχε, αλλά και τα σπάνια χειρόγραφα που σώζονται ακόμη".
Ο Πατριάρχης στη συνέχεια τέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του μακαριστού Μητροπολίτη Ικονίου Ιακώβου, πρώην Σχολάρχη της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Σήμερα, εξάλλου η Εκκλησία τιμά την μνήμη του Αγίου Ιακώβου.
Στο σκευοφυλάκειο της μονής φυλάσσεται μεγάλη συλλογή χειρογράφων που αποτελείται από 93 κώδικες και καλύπτει βιβλιογραφικά μία περίοδο από τον 10ο έως τον 19ο αιώνα. Αυτοκρατορικά χρυσόβουλα, πατριαρχικά σιγίλλια και τουρκικά φιρμάνια, είναι μερικά από τα πλέον σημαντικά έγγραφα που σώζονται.
Το ιστορικό Μοναστήρι βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο των βυζαντινών κάστρων της μακεδονικής πρωτεύουσας, στην λεγόμενη «παλιά πόλη» της Θεσσαλονίκης. Χτισμένο πάνω σε βραχώδες και κατηφορικό έδαφος, είναι ορατό από όλη τη Θεσσαλονίκη. Οι κτιριακές εγκατάστάσεις του εκτείνονται σε μία έκταση 22 στρεμμάτων και το Καθολικό είναι ρυθμού σταυροειδούς μετά τρούλλου.
Σύμφωνα με την παράδοση, στο χώρο της Μονής Βλατάδων κήρυξε ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, προς τους Θεσσαλονικείς το 51 μ.Χ. Κτήτορες είναι οι αδελφοί Δωρόθεος και Μάρκος Βλατής, μαθητές και φίλοι του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Την ακριβή ημερομηνία ιδρύσεως δεν την γνωρίζουμε, αλλά σύμφωνα με ιστορικές αναφορές πρέπει να ιδρύθηκε περί το 1351. Με χορηγία της Άννας Παλαιολογίνας και βασιλικό χρυσόβουλλο, ανακηρύχθηκε ως Βασιλική και με σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Νείλου, ανακηρύχθηκε ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή. Με την πρώτη κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους το 1387, το Καθολικό μετατράπηκε σε τζαμί ενώ με τη δεύτερη κατάληψή της 1430 το μοναστήρι αφέθηκε να λειτουργήσει κανονικά ως μοναστικό καθίδρυμα καθόλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στα τέλη του 16ου αιώνος και μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνος η μονή προσπάθησε να συντηρηθεί και να συνεχίσει την πορεία της, παρά τις πολλές και δύσκολες συνθήκες. Τα Πατριαρχικά προνόμια της Μονής διατηρήθηκαν καθόλη την ιστορική της πορεία.
Εκτός από τα πολύτιμα λειψάνα των Γρηγορίου του Θεολόγου, Αθανασίου, Ιακώβου του Πέρσου, Προκοπίου, Μοδέστου και Αναργύρων, στο σκευοφυλάκιο της Μονής υπάρχουν πολλές φορητές εικόνες μεγάλης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας, που προέρχονται από το Καθολικό και τους ναούς των μετοχίων της, ιερά σκεύη, σταυροί αγιασμού, βαρύτιμα ευαγγέλια, κ.α.
Το μοναστήρι πανηγυρίζει την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, την 6η Αυγούστου.
